مدرسه علمیه فاطمه الزهرا

یکی از مهمترین موانع برای بازداری از فحشاء و انتشار آن در جامعه ارتباط عملی با قرآن مجید است، ارتباطی که سبب می شود، آدمی از گناه و معصیت و فحشاء دوری کند و اهل تقوا و پرهیزکاری شود.

از جمله مسائلی که متاسفانه در جامعه امروز در حال افزایش است و آمار قابل تاملی از گوشه و کنار به چشم می خورد مساله اشاعه و انتشار فحشاء در جامعه و در رسانه های محتلف است، اینکه عده ای خود را وقف انتشار فحشاء در جامعه کرده اند و روزانه با آبروی صدها و هزاران نفر بازی می کنند و حتی برای برخی از افراد، این عمل تبدیل به یک عمل افتخار آمیز شده است که از گناهان پنهانی خود و دیگران فایل هایی را تهیه و آن را با افتخار در رسانه هایی چون تلفن همراه و شبکه های اجتماعی در فضای مجازی منتشر می کنند، آنهایی که از مستی گناه لذت می‌برند و به آن افتخار می‌کنند. اقدام این افراد را می توان از دو بعد مورد توجه قرار داد:

بعد اول: افتخار به گناه

رسول خدا صلی الله علیه وآله می فرمایند: «چهار چیز در گناه بدتر از خود گناه است: کوچک شمردن گناه، افتخار کردن به آن، خوشحالی از آن و اصرار کردن به آن.»(خصال صدوق، ج 1،ص 115)

بعد دوم: اشاعه فحشاء

این در حالی است که خداوند متعال، این اقدام را یکی از گناهان کبیره بیان می کند و می فرماید:

«إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ: كسانى كه دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناكى براى آنان در دنیا و آخرت است؛ و خداوند مى‏داند و شما نمى‏دانید! » [نور: 19]

خداوند متعال با بیان این آیه و نهی شدیدی که در آن وجود دارد می فرماید: «وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» و با این جمله خبر از مفاسد بزرگی می دهد که در پشت پرده این اعمال نهفته است.

در آیات الهی و روایات اسلامی یکی از ویژگی های انسان های موفق پرهیز و دوری از گناهان کبیره و فحشاء بیان شده است چنانچه خداوند متعال در آیات الهی می فرماید:

«وَ الَّذینَ یَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ یَغْفِرُون: و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاری ها خود را به دور مى‏دارند و چون به خشم درمى‏آیند درمى‏گذرند.» [الشورى: 37]

همچنین امیرالمومنین علی علیه السلام در ارتباط با صفات پرهیزگاران می فرماید:

«على علیه السّلام در صفات و نشانه‏هاى هر مۆمنى مى‏گوید: اولئك مصابیح الهدى و اعلام السرى، لیسوا بالمساییح و لا المذاییع البذر اولئك یفتح اللّه لهم ابواب الجنّة و یكشف عنهم ضراء نقمته:

آنان مشعل‏هاى فروزان هدایت و نشانه‏هاى راهروى در تاریكى‏ها بسوى نورند، آنان فسادانگیز و نمّام و سخن چین نیستند، اشاعه‏ دهنده فحشاء و زشتى‏ها نیستند كه با شایعه پراكنى در میان مردم بذر فتنه و فساد بیفشانند، بى خردى و بیهوده‏گویى‏ها را رواج نمى‏دهند. و از این روى خداوند بر این گونه كسان كه راهنماى نیكى‏ها و دور از فسادند درهاى بهشت به رویشان مى‏گشاید و سختیها و زیان‏هاى عقوبت و بدفرجامى را از ایشان بر مى‏دارد و دور مى‏كند. (نهج البلاغه: خطبه 102)

اما سوال اصلی و مهم در این شرائط آن است که وظیفه ما در برابر فحشاء و اشاعه آن چیست؟ آیات الهی و روایات اهل بیت علیهم السلام چه توصیه هایی در این زمینه بیان کرده اند؟

توصیه قرآنی

نماز بهترین توصیه برای مقابله با فحشاء

1-«اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ:آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان، و نماز را برپا دار، كه نماز از كار زشت و ناپسند بازمى‏دارد، و قطعاً یاد خدا بالاتر است، و خدا مى‏داند چه مى‏كنید.» [العنكبوت:45 ]

آنچه در ارتباط با این آیه شریفه قابل ذکر است یک شبهه قدیمی است که با شنیدن این آیه ممکن است در اذهان خطور کند و آن اینکه ما در جامعه افرادی را مشاهده می کنیم که اهل نماز هستند ولی در مقابل از گناه و معصیت نیز دوری نمی کنند؟ اگر نماز انسان را از فحشاء و منکر باز می دارد چرا حال این افراد اینگونه است؟

در پاسخ به این سوال جواب های متعددی بیان شده است، اما آنچه در این نوشتار به آن پرداخته می شود پاسخ زیبای علامه طباطبایی به این سوال مهم است:

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان با مطرح کردن این شبهه به مقایسه افراد نماز گزار و بی نماز می پردازد و بعد از بیان اینکه باز داری از گناه اثر طبیعی نماز است اما این اثر به صورت علم تام نیست که بتواند صد در صد مانع گناه شود،می فرمایند:

«اگر خواننده عزیز بخواهد این معنا را لمس كند، باید حال بعضى از افراد كه نام مسلمان دارند، و در عین حال نماز نمى‏خوانند، در نظر بگیرد، كه اگر رفتار آنها را زیر نظر قرار دهد، مى‏بیند كه به خاطر نخواندن نماز، روزه را هم مى‏خورد، و حج هم نمى‏رود و زكات هم نمى‏دهد، و بالأخره سایر واجبات را هم ترك مى‏كند، و هیچ فرقى بین پاك و نجس، و حلال و حرام نمى‏گذارد، و خلاصه در راه زندگى هم چنان پیش مى‏رود، هر چه پیش آید خوش آید، و هیچ چیزى را در راه خود مانع پیشرفت خود نمى‏بیند، نه ظلم، نه زنا، نه ربا، نه دروغ، و نه هیچ چیز دیگر.

آن وقت اگر حال چنین شخصى را با حال كسى مقایسه كنى كه نماز مى‏خواند، و در نمازش به حد اقل آن یعنى آن مقدارى كه تكلیف از گردنش ساقط شود اكتفاء مى‏كند، خواهى دید كه او از بسیارى از كارها كه بى نماز از آن پروا نداشت پروا دارد، و اگر حال این‏ نمازگزار را با حال كسى مقایسه كنى كه در نمازش اهتمام بیشترى دارد، خواهى دید كه دومى از گناهان بیشترى پروا دارد، و به همین قیاس هر چه نماز كاملتر باشد، خوددارى از فحشاء و منكرات بیشتر خواهد بود.»[تفسیر المیزان، ج‏16، ص: 202]

2-ارتباط با قرآن مجید

به تحقیق یکی از مهمترین موانع برای بازداری از فحشاء و انتشار آن در جامعه ارتباط عملی با قرآن مجید است، ارتباطی که سبب می شود، آدمی از گناه و معصیت و فحشاء دوری کند و اهل تقوا و پرهیزکاری شود، چنانچه خداوند متعال می فرماید:

«وَ كَذلِكَ أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا وَ صَرَّفْنا فیهِ مِنَ الْوَعیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْراً:و این گونه آن را [به صورت‏] قرآنى عربى نازل كردیم، و در آن از انواع هشدارها سخن آوردیم، شاید آنان راه تقوا در پیش گیرند، یا [این كتاب‏] پندى تازه براى آنان بیاورد.» [طه: 113]

و روشن است که این کتاب تنها در صورتی سبب پرهیزکاری و پند واندرز برای افراد خواهد شد که ارتباط عملی با آن داشته باشند و توصیه های طلایی آن را در لحظه لحظه زندگی خود جاری و ساری کنند.

توصیه روایی

توصیه زیبای امیر المومنین در ارتباط با اشاعه فحشاء

در ارتباط با این آیه 19 از سوره نور محمد بن فضل از امام کاظم روایتی شنیدنی نقل می کند که:

«به امام كاظم علیه السّلام عرض كردم: قربانت گردم، از یكى از برادرانم خبرى مى‏رسد كه آن را نمى‏پسندم و وقتى از خود او مى‏پرسم وى منكر آن مى‏شود با آن كه گروه مورد اعتمادى آن را از او نقل مى‏كنند. امام علیه السّلام در پاسخ فرمود: اى محمّد! گوش و چشمت را پیرامون برادرت تكذیب كن، و اگر پنجاه سوگند خورنده نزد تو گواهى دهند و او سخن دیگرى گوید سخن برادر خود را تصدیق و سخن آنان را تكذیب كن، و از او خبرى را منتشر نكن كه موجب زشتى او گردد و آبرویش را بریزد كه اگر چنین كنى از كسانى خواهى بود كه خداوند در باره آنها فرموده: إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیم»[اصول کافی، جلد 8، صفحه 147]

خلاصه کلام آنکه امروزه، جامعه ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند این توصیه های طلایی است، توصیه هایی که با نادیده گرفتن آنها روزانه زندگی صد ها نفر از هم پاشیده می شود و افسردگی و بی آبرویی و ….. افراد بسیار زیادی را تهدید می کند و عده ای نیز، بی آبرویی افراد را وسیله ای برای تفریح و سرگرمی خود قرار داده اند.

امین ادریسی

بخش قرآن تبیان